Przykładowy jadłospis - dla pacjentek z rakiem piersi w trakcie chemioterapii, bez dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego

(+ wersja PDF do pobrania)

Przykładowy jadłospis, który można stosować w trakcie chemioterapii, kiedy nie występują nasilone dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Dobór produktów na pewno jest tutaj bardziej różnorodny w porównaniu do tego, co zwykle kojarzy się z dietą w trakcie chemioterapii.

I dlatego właśnie bardzo zależało mi na tym, żeby pokazać, jak może wyglądać indywidualnie dopasowana dieta, kiedy tolerancja produktów takich jak warzywa i owoce, orzechy, czy produkty zbożowe ze średnią zawartością błonnika jest dobra - a tak jest bardzo często w przypadku właśnie pacjentek z rakiem piersi. Nawet w trakcie chemioterapii często nie ma konieczności, aby wprowadzać takie ograniczenia, jak całkowita eliminacja surowych warzyw i owoców czy kasz, a czasami nawet strączków, jeśli wcześniej w diecie było ich sporo (a często takie zalecenia Panie dostają, co wychodzi w trakcie konsultacji indywidualnych, kiedy to Pacjentki zgłaszają się do mnie ze względu na występujące zaparcia - i jedną z  przyczyn jest właśnie niepotrzebnie wprowadzona zbyt restrykcyjna dieta). Czyli znowu - nie ma jednej zalecanej diety w trakcie chemioterapii, nie ma jednej kalki, według której ‘odbijamy’ takie same zalecenia dla wszystkich. 

Jadłospis w wersji do pobrania znajduje się na dole strony, a do artykułu zapraszam wszystkie Panie, które mają ochotę zapoznać się z moimi dodatkowymi komentarzami do jadłospisu i do posiłków - tych w większości do wersji pdf nie wklejałam :)

W razie wątpliwości co do tego, jak powinien wyglądać jadłospis w trakcie leczenia, czy aktualny sposób żywienia pomaga łagodzić objawy zamiast je prowokować, czy pokrywa potrzeby organizmu trakcie leczenia i walki z chorobą, w sytuacji, kiedy masa ciała wzrasta, spada lub waha się - zapraszam również na konsultacje indywidualne.

SKONTAKTUJ SIĘ PRZEZ FORMULARZ 

SPRAWDŹ OFERTĘ I KALENDARZ KONSULTACJI

Jadłospis przygotowałam w oparciu o zasady diety lekkostrawnej ze średnią zawartością błonnika. Posiłki mają niski indeks glikemiczny, są bogate w białko i zbilansowane. Dobór produktów jest odpowiedni dla pacjentek z rakiem piersi w trakcie chemioterapii w sytuacji, kiedy nie występują nasilone dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (takie jak zaparcia, biegunki, objawy nietolerancji pokarmowych - bardzo ważne, żeby dobór produktów odpowiednio zmodyfikować, gdyby te dolegliwości wystąpiły, dla przykładu tak wyglądać może jadłospis w trakcie chemioterapii przy tendencji do biegunek: Przykładowy jadłospis - dieta łatwostrawna podczas chemioterapii).

Co istotne - jadłospis jest aż przykładem i tylko przykładem - nie zastępuje indywidualnej porady dietetycznej / lekarskiej. Nie ma jednej diety, która leczy raka - zalecenia żywieniowe powinny być dobierane indywidualnie, dopasowane do aktualnych potrzeb oraz indywidualnej  tolerancji produktów spożywczych, występujących dolegliwości, etapu leczenia. Dobierając produkty można również wziąć pod uwagę preferencje - zarówno te smakowe, jak i organizacyjne czy dotyczące asortymentu produktów.

Również porcje produktów mogą wymagać zmian w zależności od Pacjentki, ponieważ dieta powinna być dopasowana także pod kątem energetycznym. W trakcie leczenia celem jest stabilizacja masy ciała. Istotne jest unikanie zarówno spadku, jak i wzrostu masy ciała, a nawet wahań masy ciała. Wahania masy ciała, czyli na przykład spadki bezpośrednio po chemioterapii a następnie odzyskiwanie kilogramów (i tak na zmianę) - wpływa to negatywnie na stan odżywienia, ponieważ przy każdym takim spadku następuje utrata masy mięśniowej i rezerw białkowych organizmu, a przy każdym wzroście zwiększa się zawartość tkanki tłuszczowej. Takie zmiany są bardzo niekorzystne, ponieważ zwiększa się ilość hormonalnie czynnej tkanki tłuszczowej, która zmniejsza skuteczność leczenia Pacjentek z rakiem piersi. Jednocześnie pogarsza się stan odżywienia, niezależnie od tego, czy współwystępuje nadwaga a nawet otyłość. O tym, jaką rolę w procesie leczenia ma zbilansowana dieta i stan odżywienia pisałam tutaj - dotyczy to również Pacjentek z rakiem piersi.

Przykładowy jadłospis: dla pacjentek z rakiem piersi w trakcie chemioterapii, bez dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego

Poniższy jadłospis zakłada 1900-2000 kcal, 105-115 g białka, 80-85 g tłuszczów, 190-200 g węglowodanów (nie będą to założenia odpowiednie dla wszystkich - zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze najlepiej jest ustalić indywidualnie, różnice są zależne między innymi od aktualnej masy ciała i zmian w masie ciała w ostatnim czasie, poziomu aktywności fizycznej, wieku, jak również etapu leczenia). Jadłospis nie zawiera zaleceń i komentarzy odnośnie suplementacji, żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i innych dodatków do posiłków spoza podstawowych produktów (jest to kwestia indywidualna).

W tym przykładzie wybrałam podział na 5 posiłków (3 posiłki i 2 przekąski) - to również nie jest wyznacznik, w zależności od osoby można ustalić podział na 4 czy nawet 6 posiłków. Również wybrane przeze mnie produkty nie są tymi jedynymi właściwymi, modyfikacje są nie tylko możliwe a wręcz wskazane w sytuacji wystąpienia dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, dobór produktów można też dopasować preferencji smakowych i organizacyjnych. Nie jest powiedziane, że w każdym planie musi znajdować się awokado, pieczywo, łosoś, nabiał. Istotne jest natomiast, żeby z produktów, które w diecie uwzględniamy, komponować pełnowartościowe posiłki, ponieważ zbilansowana odpowiednio dieta poprawia wyniki leczenia.

Dieta w czasie chemioterapii, kiedy nie ma nasilonych dolegliwości - przykładowy jadłospis, posiłek nr 1:

ŚNIADANIE: Graham z lekkim hummusem i jajkami, warzywa

Wartość energetyczna i makroskładniki to około: 420 kcal / 22 g B / 17 g T / 45 g W

SKŁADNIKI:

• chleb graham - 60 g (2 kromki)

• ciecierzyca gotowana - 50-60 g (3 łyżki)

• jajka - 100 g (2 sztuki)

• oliwa - 5g (1 łyżeczka)

• sałata rzymska / szpinak / rukola - 30-50 g

• papryka czerwona - 30-40 g

• inne dodatki, takie jak natka pietruszki / kolendra do posypania, przyprawy: odrobina soli, zioła świeże i suszone, papryka czerwona, garam masala / kmin rzymski (dobór w zależności od preferencji)

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:

• Pasta z ciecierzycy: ugotowaną ciecierzycę zblenduj z dodatkiem wody (około 2-3 łyżki wody na 50-60 g ciecierzycy, ilość wody można też dopasować do preferencji), pastę dopraw do smaku - wygodnie przygotować wielokrotność i podzielić na porcje (np. 200-240 g ugotowanej ciecierzycy i mamy podział na 4 porcje).

• Jajka: na patelnię wlej kilka łyżek wody (można też posmarować odrobiną oliwy), doprowadź do wrzenia i wbij jajka, duś do ścięcia jajek pod przykryciem.

• Pieczywo posmaruj pastą z ciecierzycy, wyłóż jajka. Zjedz z dodatkiem warzyw skropionych oliwą.

KOMENTARZ:

• pieczywo - tak, w diecie pacjentek z rakiem piersi, również na diecie z niskim indeksem glikemicznym można uwzględnić pieczywo (ale znowu - nie trzeba - jadłospis to tylko przykład) - ważne, żeby porcję pieczywa odpowiednio dopasować - w taki sposób, żeby był to jeden z elementów posiłku, a nie główny jego składnik (a w tym przykładowym posiłku mamy produkty białkowe, zarówno zwierzęce jak i roślinne, mamy tłuszcze, mamy warzywa i błonnik)

• pieczywo typu graham można zamieniać na inne rodzaje - np. pieczywo orkiszowe, żytnie (uzależniamy od preferencji oraz od tolerancji - np. przy dobrej tolerancji można w diecie uwzględnić pieczywo żytnie razowe)

• strączki - choć strączki nie kojarzą się z dietą lekkostrawną stosowaną w czasie chemioterapii i w takich ogólnych zaleceniach sama zresztą zawsze wspominam, żeby na te produkty bardzo uważać - to w przypadku pacjentek z rakiem piersi, przy dobrej tolerancji strączków - nie ma powodu, żeby wykluczać je z diety, tym bardziej, że można zwrócić dodatkowo uwagę na dobór produktów (lżej strawne w porównaniu do innych strączków są ciecierzyca, soczewica  - szczególnie czerwona, również fasolka mung czy fasolka adzuki), sposób ich przygotowania (czyli na przykład moczenie przed gotowaniem, gotowanie z dodatkiem kminku, rozdrabnianie - tak jak w przypadku właśnie tej pasty)

• porcje warzyw - porcje warzyw można zwiększać lub zmniejszać, w zależności od apetytu i tolerancji

Dieta w czasie chemioterapii, kiedy nie ma nasilonych dolegliwości - przykładowy jadłospis, posiłek nr 2:

II ŚNIADANIE: Jogurt z płatkami owsianymi i orzechami, truskawki

Wartość energetyczna i makroskładniki to około: 330 kcal / 23 g B / 14 g T / 30 g W

SKŁADNIKI:

• płatki owsiane, górskie / zwykłe - 20 g (2 łyżki)

• orzechy włoskie - 20 g (2/3 garści)

• truskawki (świeże lub mrożone) - 100 g (2/3 szklanki)

• jogurt naturalny typu skyr - 150 g (1 opakowanie)

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:

• Płatki przesyp do rondelka, zalej wodą (ok. ¼-⅓ szklanki), gotuj przez kilka minut (aż płatki będą miękkie i wchłoną płyn) odstaw na chwilę do przestudzenia.

• Płatki wymieszaj z jogurtem, dodaj rozdrobnione orzechy oraz truskawki.

KOMENTARZ:

• wstępne gotowanie płatków owsianych, a dodatkowo (również polecam) wstępne moczenie orzechów, usuwanie skórek - sprawia, że będą lżej strawne, a zawarte w nich składniki odżywcze będą lepiej przyswajalne

• niekorzystne jest prażenie orzechów - to odradzam (między innymi następuje rozkład wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, dochodzi do produkcji akrylamidu - to nie tylko zmniejszenie wartości odżywczej orzechów, pestek i nasion - w ten sposób nadajemy im właściwości kancerogenne)

• truskawki - można mieszać / zamieniać na inne owoce, szczególnie jagodowe (ze względu na dużą zawartość naturalnych antyoksydantów i niską zawartość cukrów prostych), najlepiej korzystać z owoców świeżych lub mrożonych

• jeśli mamy owoce mrożone - można je zblendować z jogurtem, później dodać resztę składników (owoce zmiksowane z jogurtem bez wcześniejszego rozmrażania nadadzą gęstej konsystencji, dzięki temu uzyskujemy właściwie deser lodowy :)

• orzechy włoskie - można mieszać / zamieniać na orzechy laskowe, migdały, pestki dyni

Dieta w czasie chemioterapii, kiedy nie ma nasilonych dolegliwości - przykładowy jadłospis, posiłek nr 3:

OBIAD: Łosoś pieczony w ziołach, kasza jęczmienna z warzywami

Wartość energetyczna i makroskładniki to około: 450-490 kcal / 23-27 g B / 22-25 g T / 43 g W

SKŁADNIKI:

• łosoś, świeży (lub mrożony) - 80-100 g

• kasza jęczmienna, perłowa - 40 g (3-4 łyżki) / porcja kaszy suchej, po ugotowaniu porcja będzie ok. 3 razy większa

• oliwa z oliwek - 10 g (1 łyżka)

• brokuły - 100-150 g (objętość ok. garści)

• marchew - 40-50 g (1 mała sztuka)

• pietruszka, korzeń - 20-30 g (ok. ⅓ sztuki)

• pietruszka, liście - 10-15 g (⅓ pęczka)

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:

• Rybę oczyść, natrzyj przyprawami (odrobina soli, wybrane zioła świeże i/lub suszone, np. tymianek, cząber, majeranek, rozmaryn lub inne ulubione) oraz oliwą (połowa porcji). Owiń pergaminem / papierem do pieczenia, wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni. Piecz przez ok. 20-25 minut.

• Kaszę i brokuły ugotuj do miękkości (lub na al dente - przy dobrej tolerancji).

• Marchew i pietruszkę zetrzyj na wiórki, świeżą natkę pietruszki i ugotowane brokuły posiekaj drobno. Tak przygotowane warzywa wymieszaj z kaszą i oliwą (połowa porcji).

KOMENTARZ:

• kasza - porcja dotyczy kaszy suchej

• kaszę jęczmienną można zamieniać na inne rodzaje kasz, np. na kaszę owsianą, orkiszową, gryczaną, komosę ryżową, kaszę jaglaną, również na ryż (polecam brązowy długoziarnisty, który jest 'możliwy' do ugotowania w ciągu 20-30 minut :) a dla urozmaicenia ryż czerwony), pełnoziarniste makarony - porcja tych produktów będzie taka sama

• łosoś - przy zamianie na chudą rybę, np. na dorsza - w posiłku trzeba uzupełnić tłuszcze (dodatkowe 10 g oliwy, najlepiej do wymieszania z już gotowym posiłkiem)

• sposób przygotowania można modyfikować, np. przygotować rybę duszoną

• brokuły - warto wplatać warzywa krzyżowe do posiłków, oprócz 'ogólnych' właściwości przeciwnowotworowych odgrywają dodatkową szczególną rolę w grupie pacjentek z rakiem piersi hormonozależnym - mają pozytywny wpływ na gospodarkę hormonalną (podobne właściwości ma także np. siemię lniane, herbata zielona, ...)

Dieta w czasie chemioterapii, kiedy nie ma nasilonych dolegliwości - przykładowy jadłospis, posiłek nr 4:

PODWIECZOREK: Zielony koktajl

Wartość energetyczna i makroskładniki to około: 350 kcal / 21 g B / 14 g T / 39 g W

SKŁADNIKI:

• jogurt naturalny typy skyr - 75 g (½ opakowania)

• jogurt naturalny, 2% tłuszczu - 200 g (½ opakowania)

• olej lniany - 5 g (1 łyżeczka)

• siemię lniane - 10 g (2 łyżeczki)

• banan - 50 g  (⅓ sztuki)

• borówka amerykańska, surowa - 50 g (garść)

• pietruszka, liście - 10 g (⅓ pęczka)

• szpinak - 20 g (garść)

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:

• Wszystkie składniki zblenduj na koktajl, olej lniany dodaj na końcu (i bezpośrednio przed spożyciem), wymieszaj.

KOMENTARZ:

• jogurt typu skyr - uzupełni białko w posiłku, sam jogurt naturalny (mimo większej porcji) nie zawiera wystarczającej ilości tego makroskładnika

• jogurt naturalny - przy dobrej tolerancji (pod warunkiem, że nie występują biegunki) można zamieniać na maślankę / kefir

• zielone dodatki - bogactwo witamin i antyoksydantów, również witamin z grupy B, w tym bardzo dobre źródło kwasu foliowego 

• olej lniany - źródło roślinnych kwasów z rodziny omega 3, co jednak istotne, nie są to te same związki chemiczne, co kwasy omega 3 zawarte w olejach rybich (i nie zastępują ich właściwości -  należy  je łączyć w diecie)

Tutaj chciałabym też podkreślić, jak ważne jest bilansowanie wszystkich posiłków jak również przekąsek. Sam koktajl warzywno-owocowy lub w zamian za to banan bez dodatków, czy jogurt jako samodzielna przekąska - to nie wystarczy, w ten sposób w diecie zawsze będzie brakować nawet połączenia podstawowych makroskładników.

I rozumiem na przykład wprowadzanie do diety koktajli warzywno-owocowych (pod warunkiem dobrej tolerancji - jest to świetny sposób na zwiększenie ilości choćby zielonych dodatków w diecie, samych sałatek człowiek nie przeje tak łatwo :) jednak bardzo ważne żeby te koktajle zawierały również produkty białkowe jak i tłuszczowe.

Czyli dbajmy o podstawy - bo nie ma możliwości, żeby odnieść korzyści z diety bogatej w witaminy, antyoksydanty czy błonnik, jeśli ciągle brakuje w niej podstawowych składników budulcowych takich jak chociażby białko i tłuszcze.

Produkty bogatobiałkowe  w 2-3 posiłkach to za mało, żeby pokryć zapotrzebowanie na ten składnik w trakcie chemioterapii, ponieważ zapotrzebowanie na białko zwiększa się wtedy znacząco w porównaniu do populacji ogólnej ludzi zdrowych, bo około 2 krotnie (więcej o zapotrzebowaniu na białko i roli białka oraz stanu odżywienia w procesie leczenia - można znaleźć pod tym linkiem: Czy dieta pacjenta onkologicznego powinna być bogata w białko).

Dieta w czasie chemioterapii, kiedy nie ma nasilonych dolegliwości - przykładowy jadłospis, posiłek nr 5:

KOLACJA: Zielona sałatka z mozzarellą, pomidorkami i awokado,pieczywo

Wartość energetyczna i makroskładniki to około: 390 kcal / 20 g B / 18 g T / 40 g W

SKŁADNIKI:

• ser mozzarella, light - 80 g

• awokado - 30 g (ok. ¼ sztuki)

• oliwa z oliwek - 5 g (1 łyżeczka)

• chleb graham - 60 g (2 kromki)

• pomidorki koktajlowe - 100-120 g (5-6 sztuk)

• sałata rzymska / szpinak / rukola - 30-50 g (1-2 garści)

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:

• Mozzarellę i awokado pokrój na plasterki, pomidory przekrój na połówki, ułóż na talerzu, posyp sałatą, przyprawami (wedle uznania - papryka czerwona, suszone zioła, np. tymianek, bazylia, zioła prowansalskie, czosnek niedźwiedzi) i skrop oliwą.
• Sałatkę zjedz z dodatkiem pieczywa.

KOMENTARZ:

• Pieczywo - tutaj w i innych posiłkach można zamieniać na kaszę lub ryż (np. komosa ryżowa, kasza jaglana, kasza owsiana, orkiszowa, jęczmienna, gryczana, ryż brązowy długoziarnisty, czerwony), również makarony (pełnoziarniste), porcja: 40 g (porcja produktu przed ugotowaniem, a po ugotowaniu ok. 3 razy większa). Po takiej zamianie ze składników posiłku można przygotować sałatkę.

• Kasze, ryż - należy gotować do miękkości (takie są lżej strawne), gotowanie na al dente - przy dobrej tolerancji, jeśli nie ma tendencji do biegunek.

• Przy dobrej tolerancji porcje warzyw można zwiększać, można uwzględniać dodatkowe.

Przykładowy jadłospis: dla pacjentek z rakiem piersi w trakcie chemioterapii, bez dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego WERSJA PDF DO POBRANIA

W razie wątpliwości co do tego, jak powinien wyglądać jadłospis w trakcie leczenia, czy aktualny sposób żywienia pomaga łagodzić objawy zamiast je prowokować, czy pokrywa potrzeby organizmu trakcie leczenia i walki z chorobą, w sytuacji, kiedy masa ciała wzrasta, spada lub waha się - zapraszam również na konsultacje indywidualne.

SKONTAKTUJ SIĘ PRZEZ FORMULARZ 

SPRAWDŹ OFERTĘ I KALENDARZ KONSULTACJI

Najnowsze

w tej kategorii:

Bądźmy w kontakcie

Copyright 2020 bielkadietetyk.pl

Wszystkie prawa zastrzeżone